Ondertitel: waarom onze (kantoor)gebouwen inefficiënt moeten zijn

Ja, ik bedoel letterlijk: waarom ga je eigenlijk naar je werk? Met de huidige technologische mogelijkheden is fysiek aanwezig zijn in een pand bijna niet meer nodig. Dus: waarom gaan we dan eigenlijk nog naar dat gebouw?

Wij gaan naar ons werk om mensen te ontmoeten

Het is heel eenvoudig: wij gaan naar ons werk om mensen te ontmoeten. Ja, dat is inefficiënt, maar wel enorm nodig. Visionaire ondernemers als Steve Jobs zijn er heel duidelijk over: efficiency heeft zijn waarde (vooral in herhalende processen), maar is dodelijk voor creativiteit en innovatie.

Als je dus heel geconcentreerd moet werken aan iets, blijf dan lekker thuis. Dat is efficiënt, prima. Maar als je inspiratie wilt opdoen of kruisbestuiving zoekt, zoek dan mensen op – je collega’s of bij je klant.

Het gaat nog een stap verder: als de functie van gebouwen waarin we werken erin bestaat om mensen elkaar te laten ontmoeten, dan moeten ze daar ook op worden ingericht. De meeste (kantoor)gebouwen zijn oneindig saai maar wel efficiënt ingericht. Toen Steve Jobs in de board van Pixar zat, moesten er besluiten genomen worden over een nieuw kantorencomplex. Het plan was om voor iedere afdeling een apart gebouw neer te zetten, zodat specialisten handig bij elkaar konden zitten. Jobs maakte gehakt van dit plan. Hij eiste dat het ontwerp ten dienste moest staan aan ontmoeting en samenwerking.

Gebouwen waarin we werken moeten leiden tot ontmoeting en samenwerking

Jobs zei “innovatie en magie ontstaan uit de toevallige ontmoeting”. Tony Hsieh van Zappos zei: “Innovatie is vaak het resultaat van willekeurige gesprekken waarbij ideeën van buiten je eigen branche toegepast worden op die van jezelf.”

De gebouwen van hun bedrijven – die beroemd zijn om hun innovatievermogen – zijn daarom zo gebouwd en ingericht dat mensen elkaar wel moeten ontmoeten. Bijvoorbeeld door heel lange gangen. Heel inefficiënt, maar de kans dat collega’s elkaar tegenkomen en een praatje maken, neemt wel enorm toe en daar gaat het hen om! Weer Jobs: “Innovatie komt van mensen die elkaar op de gang tegenkomen.” In het uiteindelijke gebouw van Pixar kwamen alle kantoren uit op een enorm atrium, dat zo was ontworpen dat het medewerkers uitnodigde om daar te gaan zitten of lopen. Alles om de toevallige ontmoeting te stimuleren.

Bedenk bij de bouw of inrichting van (kantoor)gebouwen dus goed na over het doel van waarom medewerkers daar eigenlijk naar moeten komen. Als nieuwbouw geen optie is, denk er dan eens over na of verschillende disciplines misschien wel door elkaar moeten gaan zitten of dat looproutes zo kunnen worden “gemanipuleerd” dat de toevallige ontmoeting wordt gestimuleerd. Voorkom dat medewerkers weken, maanden, jaren in hetzelfde pand zitten, maar elkaar nog nooit hebben verteld over hun werk!

Bouw inefficiëntie in de gebouwen in

Jazeker, bouw inefficiëntie in de gebouwen of de inrichting ervan in. Laat collega’s die min of meer hetzelfde werk doen niet in één ruimte zitten. “Dwing” ze naar hun collega te moeten lopen (niet bellen). Het is inefficiënt, zeker, maar dat alle werkvormen behalve thuis werken in feite sowieso. Veel zorginstellingen hebben meerdere locaties, dus waarom verspreid je niet alle medewerkers over de locaties? Misschien niet iedere dag, maar roulerend. Wat zou er gebeuren als een medewerker financiën, HR, facilitair en ICT bij elkaar in een kantoor op locatie zitten? Misschien ontstaat wel iets waaraan niemand ooit had kunnen denken, want dat is de essentie van innovatie door de toevallige ontmoeting. Het is social learning ten top!

Stimuleer innovatie, want zonder innovatie overleeft geen enkele organisatie.